Historia

capoeira history
Spis treści:
1. Geneza Capoeira
2. Capoeira Angola
3. Capoeira Regional

Geneza Capoeira

W XV w Portugalczycy dobili do brzegów Brazylii. Chcąc zapewnić sobie darmową siłę roboczą, podbili rdzenną ludność indiańską jednak Indianie szybko umierali w niewoli lub uciekali. Portugalczycy przywozili, więc Afrykanów-najpierw setki, potem tysiące. Wraz z nimi przywieźli nową kulturę – żywą i tak różną od europejskiej. Nie była ona w księgach, muzealnych zabytkach, lecz w sercu i duszy. Przekazywano ją z pokolenia na pokolenie. Przywędrowała nowa religia – candomblé, instrument, który każdy capoerista zna, najważniejszy ze wszystkich – berimbau. Afrykanie przywieźli swój sposób życia.

Do dziś nie wiadomo skąd tak naprawdę jest Capoeira – z Brazylii? A może jednak Afryki? Nikt nie zna na to pytanie odpowiedzi. Początki tej sztuki są owiane tajemnicą, lecz może kiedyś dowiemy się jak powstała.

O Capoeira wiemy, że jest połączeniem muzyki, tańca, walki. Może ona nie została stworzona przez jednego człowieka – niektórzy sądzą, że to Zumbi, król niewolniczego miasta Ouilombo de Palmares, zapoczątkował ćwiczenie owej sztuki ok XVII wieku – a może każdy z niewolników dał coś od siebie?

Miejscem narodzin Capoeira najprawdopodobniej jest Salwador, w stanie Bahia. Praktykowano ją także w Rio de Janeiro oraz Recife. W tych miastach przybrała ona głównie formę walki – odwrotnie jak w San Salwador.

Początkowo Capoeira nie była tłumiona. Portugalczycy uznawali, iż pozwala rozładować wszelkie napięcia związane ze zniewoleniem.

Zmieniło się to, gdy do Brazylii przybył król Portugalii, Don Joao VI, zmuszony do ucieczki z rodzimego kraju przez Napoleona Bonaparte, który w tym czasie atakował jego kraj. Żądni dominacji nowoprzybyli uznali, iż należy niszczyć kulturę podbijanego kraju i tak zaczęły się prześladowania.

Istniało wiele powodów, dlaczego Capoeira była tłumiona:

-dawała niewolnikom poczucie odrębności kulturowej,
-dodawała pewności siebie,
-tworzyły się małe, lecz zorganizowane grupy,
-sprzyjała kontuzjom, które obniżały wydajność pracy.

W 1888 roku powstała tzw. Złota Ustawa, która zabraniała niewolnictwa. Ludzie, którzy przez całe swoje życie byli niewolnikami stali się wolni. Wielu nie wiedziało, co ma począć. Capoeristas – pewni siebie, znający sztuki walki, indywidualnie skierowali się w stronę przestępstwa, a Capoeira wraz z nimi.

W Rio de Janeiro, gdzie Capoeira była praktykowana tylko jako sztuka walki, powstały gangi przestępcze. Capoerista był tam kojarzony z malandro, czyli rozbójnikiem. Traktowany był jako ekspert w dziedzinie kopnięć, podcięć, ciosów głową, dobrze radził sobie także z bronią białą. W Bahia o Capoeira też sądzono, że jest przestępcza, jednak gra przypominała coraz bardzie współczesną Capoeira. Doprowadziło to do delegalizacji owej sztuki w 1982 roku.

Praktykowanie jej tłumione było w Rio i Recife, w spokoju pozostawiono ją w Bahia.
Okres nielegalnej Capoeira był czasem legendarnych wojowników:
W Bahia – Besouro Cordao-de-Ouro.
W Recife – Nascimento Grande.
W Rio de Janeiro – Manduca Da Praia.

W latach trzydziestych XX wieku Mestre Bimba otworzył pierwszą akademię Capoeira(1932) – Centro de Cultura Fisica Regional Baiano. W 1941 roku Mestre Pastinha założył pierwszą szkołę Capoeira Angola.

Uczniowie Bimby, wśród których byli synowie wysoko położonych polityków, zaczęli pracować nad zalegalizowaniem Capoeira. W latach trzydziestych XX wieku Brazylia była pod dyktaturą Getulio Vargasa. Vargas był nacjonalistą i widział w Capoeira narodową sztukę, która nie powinna być zakazana, a wręcz przeciwnie promowana. Tak więc zostały spisane nowe prawa, zezwalające na naukę Capoeira w zarejestrowanych akademiach oraz na pokazywanie jej szerokiej publiczności.

Wraz z pojawieniem się nowych praw tradycyjni nauczyciele także zaczęli wynajmować sale i uzyskiwać zezwolenia i niedługo potem szkoły Capoeira były wszędzie. Dla odróżnienia tradycyjnej Capoeira i Capoeira Regional w latach pięćdziesiątych XX wieku zaczęto tradycyjną formę nazywać Angola.

Capoeira Angola

Mestre Pastinha

Początkowo Capoeira nie była tłumiona. Portugalczycy uznawali, iż pozwala rozładować wszelkie napięcia związane ze zniewoleniem.

Istniało wiele powodów, dlaczego Capoeira była tłumiona:

-dawała niewolnikom poczucie odrębności kulturowej,
-dodawała pewności siebie,
-tworzyły się małe, lecz zorganizowane grupy,
-sprzyjała kontuzjom, które obniżały wydajność pracy.

Capoeira Regional

Mestre Bimba

„Capoeira to spryt”

Bimba urodził się jako Manuel dos Reis Machado w 1900 roku. W Capoeira zaangażował się, gdy miał 12 lat a jego nauczycielem był Afrykańczyk Bentinho.

Pierwszą szkołę Capoeira otworzył w wieku 18 lat i prowadził ją, aż do momentu otworzenia akademii, gdzie nauczał „regionalnej walki z Bahia” ( Regional Capoeira ). Bimba opowiadał się za filozofią malandro – „umysł ponad siłą”.

Mawiał „Quem aguenta tempestade e rochedo”, czyli „tylko skała stawia czoła burzy”.

Wraz z otwarciem akademii w 1932 roku zaczął się nowy okres w Capoeira. Uczyć zaczęły się dzieci bogatych handlarzy i polityków.

Bimba wprowadził podcięcia z bataque (sztuki walki, w której biegły był jego ojciec) oraz golpes ligados, czyli połączone uderzenia. Stworzył także nową metodę nauczania – 8 sekwencji, które miały z góry założone ruchy dla dwóch graczy oraz cintura desprezada, czyli serie rzutów, przy których capoerista uczy się zawsze spadać na stopy.

Bimba porzucił rytualne aspekty Capoeira na rzecz agresywności i ducha walki. W wyniku działań jego i jego studentów o różnym pochodzeniu klasowym doszło do powstania nowego stylu – Capoeira Regional.

Wkrótce po otwarciu akademii Mestre Bimba odniósł sukces – jego działalność rozszerzyła się o tereny Sao Paulo, Rio de Janeiro oraz wiele innych ważnych miast Brazylii.

Z początkiem lat siedemdziesiątych XX wieku zdecydował się przeprowadzić do Goiana, gdzie rok później 5 lutego 1974 roku zmarł.

Do końca swoich dni zatrzymał jasność umysłu, planował nawet pokaz na popołudnie dnia, w którym zmarł.

Prosił, by pochowano go w Goiana, lecz grupka jego uczniów sprowadziło jego ciało do Salwadoru.

Z najbardziej znanych pokazów Mestre Bimby to pokaz, który odbył się w 1953 roku i został zorganizowany dla prezydenta Brazylii, Getulio Vargas’a. Mestre Bimba usłyszał wtedy od niego: „Capoeira to jedyny naprawdę narodowy sport”.

W akademii Mestre Bimba panowała dyscyplina, determinująca trzy stopnie hierarchiczne: Początkujący, „Formado”, „Formado Specjalizowany”. Jednym z największych zaszczytów dla capoeristy było granie do dźwięków Iuna. Granie iuna miało funkcję symboliczną, niejako było to promowanie różnicy między grupą początkujących a zaawansowanych. Jedyną częścią Iuna różniącą ją od innych form gry Capoeira jest obowiązek używania jednego ciosu do końca. Był to pokaz sprytu capoeristas. Iuna towarzyszy tylko dźwięk berimbau. Pod koniec każdej gry wszyscy uczestnicy wstawali i oklaskiwali capoeristas, którzy właśnie zakończyli grę.

W Akademii Mestre Bimby wisiała tablica z „regulaminem dyscypliny” składającym się z 9 punktów:

1. „Przestań palić, palenie jest zabronione podczas treningów”
2. „Przestań pić, alkohol przeszkadza w metabolizmie mięśni”
3. „Nie pokazuj znajomym spoza Roda Capoeira, jakie zrobiłeś postępy. Pamiętaj, że zaskoczenie jest najlepszym sprzymierzeńcem walki”
4. „Nie rozmawiaj podczas treningu, płacisz za czas spędzony w ośrodku, obserwując innych zawodników nauczysz się więcej”
5. „Nie przestawaj robić ginga”
6. „Codziennie ćwicz podstawy”
7. „Nie bój się zbliżyć do przeciwnika; im bliżej będziesz, tym więcej się nauczysz”
8. „Miej zrelaksowane ciało”
9. „Lepiej dostać w Roda niż na ulicy”

W oryginale:

——————————–

Regulamento da Academia de Mestre Bimba

Este regulamento foi elaborado para Você e em seu benefício. Lembre-se que você irá praticar EDUCAÇÃO FÍSICA e adquirir preparo físico básico, mola mestra para a prática eficiente para qualquer esporte.
O Mestre BIMBA e seus colegas mais velhos só tem um desejo: torná-lo melhor no prazo mais curto.

1. Deixe de fumar. é proibido fumar durante os treinos.
2. Deixe de beber. O uso do álcool prejudica o metabolismo muscular.
3. Evite demonstrar a seus amigos de fora da “roda” de capoeira os seus progressos. Lembre-se de que a surpresa é a melhor aliada numa luta.
4. Evite conversa durante o treino. Você esta pagando o tempo que passa na academia e, observando os outros lutadores, aprenderá mais.
5. Procure gingar sempre.
6. Pratique diariamente os exercícios fundamentais.
7. Não tenha medo de se aproximar do seu oponente. Quanto mais próximo se mantiver, melhor aprenderá.
8. Conserve o corpo relaxado.
9. É melhor apanhar na “roda” que na”rua”.